Domki Profesorskie i Krużganek Mariacki
Tę wdzięczną nazwę noszą kamieniczki stojące przy Placu Żołnierza 6-11, pomiędzy ulicą Mariacką a Farną. Niektórzy błędnie identyfikują jako Domki Profesorskie ciąg drobnych budynków tuż przy Zamku Książąt Pomorskich - te powstały jednak już po wojnie (co niestety widać gołym okiem).
Obecnie Domki Profesorskie pełnią funkcję mieszkalną, a ich burzliwa historia sięga aż średniowiecza. Domki stanowiły niegdyś część zespołu zabudowań Pedagogium Książęcego i nieistniejącego już kościoła Mariackiego.[i]
Drewniana Kaplica Mariacka wspominana była już w źródłach z 1243 roku. Murowany kościół został zbudowany po 1263 jako kolegiata dla powołanego przez Barnima I zespołu kolegiackiego. Kościół był w owych czasach obiektem na tyle okazałym i ważnym, że w jego prezbiterium znajdowała się krypta, w której odbywały się książęce pochówki.[ii] W 1469 w miejscu obecnych Domków zbudowano Dom Kapitulny.[iii] Początkowo gotyckie domki, które stały tuż przy murach miejskich, zamieszkane były przez profesorów kapituły kościoła Najświętszej Marii Panny.[iv]
Podczas reformacji, w ramach reformy szkolnictwa powołano w 1543r. Pedagogium Książęce, które w 1544r. otrzymało siedzibę w dawnej szkole przy kolegiacie Mariackiej.[v] Od tej pory w Domkach Profesorskich mieszkali nauczyciele nowej szkoły. Stąd też wywodzi się nazwa kamieniczek. W Pedagogium Książęcym nauki pobierało wielu przedstawicieli szlacheckich rodów Pomorza takich jak Borckowie, Raminowie czy Wedlowie.
Po przejęciu Szczecina przez Szwedów, Pedagogium przekształcono w 1667r. w Gimnazjum Karolińskie.[vi] W 1677 podczas oblężenia Szczecina przez Brandenburczyków kościół Mariacki został dotknięty przez pożar. Odbudowaną w latach 1731-1735 wieżę zaprojektował Gerhard Cornelius van Wallrawe (architekt Bramy Portowej i Królewskiej). W latach 1739-1742 domki przebudowano w stylu klasycystycznym, zmieniając tym samym ich orientację - tylne elewacje przerobiono na frontowe.[vii]
W 1789 wieżę kościoła uderzył piorun i po pożarze nie został już odbudowany. Jego ruina stała aż do 1829 roku kiedy został rozebrany, a w jego miejscu wybudowano w 1830r. gimnazjum. Budynek stoi do dziś i mieści się w nim IX Liceum Ogólnokształcące. Pod koniec XVIII wieku domki zostały przeznaczone na szpital garnizonowy, a później na arsenał. W okresie międzywojennym stały się mieszkaniami.[viii] Domki przetrwały bombardowania alianckie podczas II Wojny Światowej. W latach 1958 - 1968 zostały odremontowane, a mieszkania zostały podzielone na mniejsze.[ix]
W Domkach Profesorskich do dziś zachowały się gotyckie piwnice, a od tyłu przylega do nich tzw. Krużganek Mariacki. Był to niegdyś łącznik pomiędzy kościołem a Domkami Profesorskimi.[x] Jeżeli zajrzymy na tył domków, zauważymy wiele pozostałości po gotyckich elementach budowli.
Obecnie Domki Profesorskie pełnią funkcję mieszkalną, w ich wnętrzach działa również restauracja i sklepik z pamiątkami sprzedawanymi z okna jednego z mieszkań.
Agata Stankiewicz, 2012r.
Wyświetl większą mapę
